hondenkarren

Home » 2019 » maart

Maandelijks archief: maart 2019

Front Page Widgets

This area of your home page is configured by going to the Customizer and adding widgets in the Front Page widget areas.

Hendrik Bosma

25/03/2019 14:55 / Een reactie plaatsen

  • Geboren op 19 april 1876 te Zwaagwesteinde
  • Overleden op 15 april 1943 te Groningen

Het is een artikel in een krant uit 1900 die de vinger legt bij Hendrik Bosma. Uit Zwaagwesteinde: “Op 2 Juli was het op den straatweg onder Rijperkerk niet rustig. Op den morgen van dien dag bevonden zich daar o.a. Siebren G. en Hendrik B., kooplieden uit Zwaagwesteinde met een hondenkar”.
Geen familienamen in het artikel, want het is een verslag van de rechtbank te Leeuwarden. Uit de administratie van de rechtbank kon ik achterhalen om wie het hier ging: de dan 25-jarige koopman Siebren Geertsma en de dan 24 jarige koopman Hendrik Bosma. “Beiden geboren en wonende te Zwaagwesteinde” staat er in die administratie bij geschreven.

Als Hendrik Bosma in 1900 vierentwintig jaar, moet zijn geboortedatum rond 1876 te vinden zijn. En dat klopt: op 22 april 1876 verscheen de 28-jarige Richtje Edses Dijkstra [arbeidster] uit Zwaagwesteinde voor de ambtenaar van de Burgerlijke Stand der gemeente Dantumadeel. Zij verklaarde dat op 19 april 1876 “des maandags ten zes ure, te Zwaagwesteinde een kind van het mannelijk geslacht is geboren uit Beitske Gerbens Bosma◥”. Richtje verklaarde bij de geboorte van Hendrik Bosma aanwezig te zijn geweest. Een vader is niet in beeld.

Hendrik was dus een [half]broer van karrijder Gerben Bosma [1869 – 1959]◥.

Het is de enige Hendrik Bosma die rond die tijd in Dantumadeel werd geboren.

Wij gaan terug naar 2 juli 1900, het incident “op den straatweg onder Rijperkerk”. “Een knechtje van Hendrik was er ook bij”. En juist die knecht schopte één van de honden van Siebren Geertsma waarna de ruzie begon. Lees een uitgebreider verslag over de gebeurtenis in de ‘post’ over Siebren Geertsma◥.

Zeven jaar na dit incident trouwde koopman Hendrik Bosma. Op 05 september 1907, met de 31-jarige Haebeltje

kanttekening geboorteaktes

kanttekening geboorteaktes

Dijkstra [1876 – 1942]. Haebeltje was een ongehuwde moeder uit Zwaagwesteinde en had al zes kinderen gekregen:

  • 15-12-1895, Beitske [geboren te Zwaagwesteinde]
  • 09-11-1897, Taetske [geboren te Leeuwarden]
  • 17-03-1900, een levenloos kind
  • 27-08-1901, Jantje [geboren te Zwaagwesteinde, overleden op 03-01-1904 te Zwaagwesteinde, “onechte dochter van Haebeltje Dijkstra”, zonder beroep]
  • 06-05-1903, Johannes [geboren te Zwaagwesteinde]
  • 22-12-1905, Jantje [geboren te Leeuwarden, overleden op 06-02-1911 te Groningen, vijf jaar oud]

Door een simpele kanttekening bij de geboorteaktes werden de nog levende kinderen op de huwelijksdag door Hendrik erkend – een kanttekening die nooit bij de geboorteakte van hemzelf geplaatst werd. Ook in zijn overlijdensakte werd geen vader genoemd.

Hendrik had ondertussen de hondenkar gelaten voor wat het is. Hij was nog wel steeds koopman maar voer op een schip. Hij was schipper en voer sowieso tussen Leeuwaren en Groningen, getuige de geboorteplaatsen van hun kinderen:

  • 06-07-1908, Antje [geboren te Leeuwarden aan boord van hun schip; Hendrik was schipper – het gezin woonde te Zwaagwesteinde]
  • 10-10-1910, Jan [geboren te Groningen, Hendrik was volgens geboorteakte schipper te Dantumadeel]
  • 29-05-1912, Jantje [geboren te Leeuwarden, overleden te Groningen op 06-02-1911, vijf jaar oud. Volgens overlijdensakte woonde was Hendrik koopman en woonde het gezin te Zwaagwesteinde]
  • 23-07-1914, Hendrik [geboren te Zeerijp, gemeente ’t Zandt provincie Groningen]
  • 30-07-1916, Gerritje [geboren te Zeerijp, gemeente ’t Zandt provincie Groningen]
  • 22-11-1918, Haebeltje [geboren te Hoogkerk – overleden 16-01-1919 te Groningen]
  • 1920, Wiepkje – overleden op 08-01-1921 te Groningen, vier weken oud.

Hendrik Bosma overleed in Groningen. Tijdens de Tweede Wereld oorlog, nog geen vijf maanden na zijn vrouw Haebeltje.
Hij was tot zijn dood volgens zijn overlijdensakte nog steeds koopman – “aardappelkoopman”.

Kunt u helpen? Weet u meer over Hendrik Bosma en zijn gezin? Help mee om de geschiedenis van de mannen [en vrouwen] met hondenkarren completer te maken. Reageer door hieronder een reactie te plaatsen.

Bronnen:

Siebren Geertsma

25/03/2019 14:44 / Een reactie plaatsen

  • Geboren op 09 december 1874 te Zwaagwesteinde
  • Overleden op 13 december 1956 te Leeuwarden

deel huwelijksakte Siebren Geertsma en Baukje Wijbenga [bron Alle Friezen]

deel huwelijksakte Siebren Geertsma en Baukje Wijbenga [bron Alle Friezen]

Het was op 2 juli 1900 “op den straatweg onder Rijperkerk niet rustig. Op den morgen van dien dag bevonden zich daar o.a. Siebren G. en Hendrik B., kooplieden uit Zwaagwesteinde met een hondenkar”.
Uit de administratie van de rechtbank was daarna te achterhalen om wie het hier ging: de dan 25-jarige koopman Siebren Geertsma en de dan 24 jarige koopman Hendrik Bosma. “Beiden geboren en wonende te Zwaagwesteinde” staat er bij geschreven.

Siebren Geertsma werd geboren in het schoenmakersgezin van Jeen Jans Geertsma en Grietje Sijbrens Steenstra.

Lees hier uitgebreider over Hendrik Bosma.

Terug naar die bewuste 2e juli 1900. Dat er uiteindelijk een rechtszaak kwam, ontstond toen één van de honden van Siebren werd geschopt door de knecht van Hendrik. “Ik zelf schop mijn honden niet, ik wil ’t ook niet van een ander gedaan hebben” zegt hij – keurig in het Nederlands opgetekend in de Leeuwarder Courant.
Het draaide op een gevecht uit waarna ook Hendrik zich er mee ging bemoeien. “Hij zal de twistenden scheiden”, maar denkt in zijn ooghoeken de Marechaussee te zien en sist de beide kemphanen toe te stoppen. Het blijkt de onbezoldigd rijksveldwachter Carelse uit Oenkerk te zijn.
De veldwachter wilde Proces Verbaal op maken en Siebren gaf desgevraagd zijn naam. Maar omdat Carelse meende dat Siebren in “den bekenden staat” verkeerde, wilde Carelse de naam op de hondenkar lezen. Maar dat viel verkeerd bij Siebren.
Hoe het vervolgens precies uit de hand liep is niet te achterhalen, maar “het proces-verbaal gewaagt van een geopend mes – van een karabijn en van bloed dat over de straat stroomde”.

De rechter geeft de rijksveldwachter tijdens de zitting een reprimande: “Gij waart natuurlijk in uw recht, maar gij hebt getoond, dat het u aan tact ontbreekt, om met dergelijke dronken mannen om te gaan”.
Aan de andere kant meent de Officier van Justitie dat Hendrik en Siebren ook een les moeten leren. “De belhamels moeten door een zware straf leeren de overheid te eerbiedigen”. Hij eist zes weken celstraf voor ieder van hen.
Over de knecht wordt niet gesproken. Zijn naam staat niet samen met Hendrik en Siebren vermeld in de rechtbank-registers – hij is verdwenen in de anonimiteit van het verleden.

Op 05 juli 1902 trad Siebren in het huwelijk met zijn 28-jarige dorpsgenoot Baukje Wijbenga [1873 – 1965]. Samen kregen ze volgens mij twee kinderen:

  • 08-08-1904, Willemke [overleden op 22-jarige leeftijd op 16-03-1927]
  • 16-02-1906, Jeen

Siebren moest in 1900 tot twee keer toe voor de rechter verschijnen. Vanwege het beledigen van een ambtenaar plus het belemmeren van een ambtenaar. Het is daarom nieuwsgierig dat er twee jaar later maar liefst drie veldwachters medegetuige zijn van zijn huwelijk met Baukje Wijbenga: de veldwachter van Akkerwoude, de veldwachter van Dantumawoude én de veldwachter van Driesum …

Kunt u helpen? Weet u meer over Siebren Geertsma en zijn gezin? Help mee om de geschiedenis van de mannen [en vrouwen] met hondenkarren completer te maken. Reageer door hieronder een reactie te plaatsen.

Bronnen:

 

 

Jacob Brouwer

16/03/2019 06:31 / Een reactie plaatsen

  • Geboren op 18 november 1881 te Hollum
    Overleden op 21 oktober 1971

Jacob Brouwer [collectie Tresoar]

Jacob Brouwer [collectie Tresoar]

Jacob Brouwer, een geboren en getogen Amelander. Geboren in het gezin van Hendrik Ages Brouwer en Dieuwke Jacobus van der Laag.
Jacob was verlamd en kon zijn benen niet bewegen. Maar hij was een doorzetter. Hij werd gemeenteontvanger en schreef artikelen voor de Dockumer Courant. Rond 1925 werd hij op de foto gezet. Zittend in zijn hondenkar, waarmee hij zich noodgedwongen moest verplaatsen.

Hij was 42 jaar toen hij trouwde. Met de dertigjarige Hollumer Pietje Bakker. En samen met haar kreeg hij drie dochters. In januari 1931 sloeg het noodlot echter toe. En moesten ze hun vier jaar oude Janna Martha begraven.

Pietje Bakker moest vlak voor ze honderd jaar werd haar geliefde eiland verlaten. Zij had de heup gebroken en kwam via verpleging in Leeuwarden in een verpleeghuis De Hout in Alkmaar terecht. Daar was het ook dat burgemeester Zonnevylle haar een bezoek bracht toen ze honderd jaar werd. Daar kreeg ze de gelukwensen van H. M. de Koningin en van de Commissaris der Koningin, Hans Wiegel.

Kunt u helpen? Weet u meer over Jacob Brouwer en zijn gezin? Help mee om de geschiedenis van de mannen [en vrouwen] met hondenkarren completer te maken. Reageer door hieronder een reactie te plaatsen.

Bronnen:

Roelf Visser

02/03/2019 15:42 / 1 reactie op Roelf Visser

  • Geboren op 14 januari 1902 te Holwerd
  • Overleden op 08 december 1988

Roelf Visser [collectie Elizabeth Visser - van Assen]

Roelf Visser [collectie Elizabeth Visser – van Assen]

Roelf Visser werd geboren in het gezin van Bernardus Visser en Nieske Johannes Pheifer. Hij werd in eerste instantie schipper – tenminste, hij staat als schipper in zijn huwelijksakte vermeld. Op 09 juli 1926 trouwde hij met de nog nét 25-jarige Lipkje de Groen uit Dokkum. Lipkje werd twee dagen later zesentwintig jaar.

Schoondochter Elizabeth Visser – van Assen vond bovenstaande prachtige foto waarop Roelf en Ljipkje bij hun melkkar staan. Roelf ventte in Drachten met zuivelproducten voor Freia. Tussen de wielen lijkt een hond te liggen …

Roelf en Lipkje bleven kinderloos – Ljipkje op 14 december 1937.

Roelf Visser bleef niet alleen. Hij trouwde voor de tweede keer. Op 5 mei 1939 met Aaltje Miedema, geboren op 12 juni 1903. Aaltje overleed op 10 juli 1995 en kwam bij Roelf in het graf te liggen.

Op enig moment is Roelf groenteboer geworden. Ventend met de hondenkar in Dokkum. De familie heeft mogelijk nog een deel van deze kar teruggevonden:

[collectie familie Visser]

De hond heette Floris. Floris lag altijd in de winkel onder de etalage. Na sluitingstijd kreeg hij de opdracht om op te passen. En dat deed hij. Er kwam niemand binnen die er niet hoorde.

Toen de hond niet meer onder de kar mocht werd een vergunning aangevraagd voor Piet van Knijff. Piet van Knijff had een beperking en mocht dan met de hondenkar rijden.

hondenpenningen, mogelijk van de hond van Roelf [collectie Elizabeth Visser – van Assen]

2 hondenpenningen [voor en achterkant], mogelijk van de hond van Roelf [collectie Elizabeth Visser – van Assen]

Kunt u helpen? Weet u meer over Roelf Visser en zijn gezin? Help mee om de geschiedenis van de mannen [en vrouwen] met hondenkarren completer te maken. Reageer door hieronder een reactie te plaatsen.

Bronnen: